Antik Yunan demokrasisi, tarih boyunca demokratik düzenin temel örneklerinden biridir. Özellikle Atina, bu sistemde belirgin bir rol oynamıştır. Ancak, modern demokrasiyle karşılaştırıldığında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır.
Antik Yunan demokrasisi, doğrudan demokrasi olarak bilinir. Bu sistemde vatandaşlar, doğrudan siyasi kararlara katılma hakkına sahipti. Ancak, vatandaşlık hakları sınırlıydı ve sadece erkek, doğuştan Atinalı olan ve askerlik yapabilen kişiler bu hakka sahipti. Kadınlar, köleler ve yabancılar siyasi sürece dahil edilmezdi. Bu yönüyle modern demokrasiden farklılık gösteriyordu.
Atina’da demokrasi, halk meclisi olan “Ekklesia” tarafından uygulanıyordu. Ekklesia, Atina’nın tüm erkek vatandaşlarının katılabildiği bir meclisti. Bu meclis, önemli politik kararları alırken, yasaları belirlerken ve savaş ilan ederken etkili bir rol oynardı. Her vatandaşın bu mecliste eşit oy hakkı vardı ve kararlar çoğunluk oyuyla alınırdı.
Bunun yanı sıra, Atina’da halkın siyasi işlerde etkili olabilmesi için bir diğer önemli mekanizma ise “Heliastlar Mahkemesi” idi. Bu mahkeme, yargı işlevini yerine getirirdi ve vatandaşlar arasındaki anlaşmazlıkları çözerdi. Rüşvet ve yolsuzluk gibi suçlamalar da bu mahkemede ele alınırdı.
Atina demokrasisinde önemli bir diğer kavram ise “Isonomi”ydi. Bu terim, eşitlik ilkesini ifade ederdi ve her vatandaşın yasalar önünde eşit olduğunu vurgulardı. Ancak, bu eşitlik yalnızca Atina’daki erkek vatandaşlar için geçerliydi.
Yunanca “demos” (halk) ve “kratia” (iktidar) kelimelerinin birleşiminden gelen demokrasi, Antik Yunan’da daha küçük ölçekte işlerdi. Günümüzdeki karmaşık yapıları, temsilci demokrasi gibi sistemleri içermezdi. Atina’da doğrudan demokrasi, katılımcılığı ve halkın doğrudan siyasi sürece katılmasını vurgulardı.
Ancak, bu sistem de kendi içinde bazı sorunları barındırıyordu. Büyük bir nüfusun olduğu Atina’da herkesin her konuda oy kullanması zaman zaman etkinliği azaltabilirdi. Ayrıca, bazı durumlarda halkın oyları üzerinde demagoglar ve popülist liderlerin etkisi olabilirdi.
Antik Yunan demokrasisi, tarih boyunca demokratik düzenin gelişimine ilham vermiş ve modern demokrasiye temel oluşturmuştur. Bugünün demokratik sistemleri, bu antik örneğin fikirlerinden etkilenmiştir ve tarihteki bu deneyimler demokrasi anlayışımızı şekillendirmiştir.