AIDS, insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) tarafından neden olan bir hastalıktır. Teşhis, bir dizi laboratuvar testi, fiziksel muayene ve hastanın tıbbi geçmişinin değerlendirilmesiyle konur. HIV enfeksiyonunu teşhis etmek ve AIDS’in varlığını belirlemek için belirli bir süreç izlenir.
1. HIV Testleri: HIV testleri, hastanın kanında virüsün varlığını saptamak için kullanılır. En yaygın testler, antikor ve antijenleri tespit etmek için yapılan kan testleridir. Bunlar genellikle ELISA (enzim bağlı immunosorbent assay) veya benzeri testlerdir. Pozitif sonuç, HIV varlığını gösterebilir, ancak kesin teşhis için tekrar test edilir.
2. HIV Konfirmasyon Testleri: Pozitif bir ELISA testi sonucunu doğrulamak için Western blot gibi testler kullanılabilir. Bu testler, spesifik proteinleri tespit ederek HIV antikorlarını belirler. Bir kişinin HIV taşıdığını onaylamak için birkaç testin pozitif sonuç vermesi gerekir.
3. CD4 Sayımı: HIV, bağışıklık sisteminin CD4+ hücrelerini hedef alır. Bu nedenle, AIDS tanısında CD4+ hücre sayımı önemlidir. HIV enfeksiyonu ilerledikçe CD4+ hücre sayısı düşer. AIDS teşhisi için genellikle CD4+ hücre sayısının belirli bir seviyenin altına düştüğü durumlar dikkate alınır.
4. Semptom Değerlendirmesi: AIDS’in belirtileri, tanı sürecinde önemli bir rol oynar. AIDS, HIV enfeksiyonunun ilerlemiş bir evresidir ve semptomlar, enfeksiyonun bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini yansıtabilir. Bu semptomlar arasında uzun süreli ishal, tekrarlayan ateş, cilt lezyonları, ağızda ve yutakta yaralar, kilo kaybı gibi belirtiler bulunabilir.
5. Hastanın Tıbbi Geçmişi ve Risk Faktörleri: Doktorlar, hastanın önceki tıbbi geçmişini ve HIV ile ilgili risk faktörlerini değerlendirir. Önceki HIV test sonuçları, cinsel ilişki geçmişi, enjeksiyonla uyuşturucu kullanımı gibi bilgiler, doğru bir teşhis için önemli olabilir.
6. Diğer Testler: AIDS’in teşhisinde, HIV enfeksiyonunun yanı sıra, enfeksiyonların varlığı ve hastalığın ilerlemesi üzerinde etkisi olan diğer durumları belirlemek için diğer testler de yapılabilir. Bu testler arasında mantar enfeksiyonları için kültür testleri, Pneumocystis jirovecii gibi enfeksiyonları saptamak için röntgen veya bronkoskopi bulunabilir.
AIDS’in teşhisi, bu testlerin bir kombinasyonunun kullanılmasıyla yapılır ve bir doktor veya uzmanın dikkatli değerlendirmesini gerektirir. Teşhis süreci, kişinin durumuna, semptomlara ve test sonuçlarına dayanarak yapılır. Erken teşhis, uygun tedavi ve destek yönetimi için önemlidir. HIV pozitif bir kişi, erken tedaviyle enfeksiyonun ilerlemesini önleyebilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilir. Ancak, AIDS tanısı konulduğunda, tedavi ve destek önemlidir ve kişinin yaşam kalitesini artırmak için tedbirler alınmalıdır.