En eski devletin belirlenmesi oldukça karmaşıktır çünkü “devlet” kavramı tarih boyunca farklı topluluklar tarafından farklı şekillerde tanımlanmış ve uygulanmıştır. Ancak, genellikle en eski devlet olarak Sümerlerin Uruk şehir-devleti gösterilir. Uruk, MÖ 4. binyılın sonlarına doğru Mezopotamya’da, bugünkü Irak’ın güneyinde yer alan bir şehir-devletiydi. Bu bölge, insanlığın ilk tarım topluluklarının ve karmaşık toplumsal yapıların ortaya çıktığı yer olarak bilinir.
Uruk şehir-devleti, MÖ 4. binyılın sonlarından itibaren varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde Uruk, Mezopotamya’nın en önemli politik ve kültürel merkezlerinden biriydi. Sümerlerin, çivi yazısı gibi önemli buluşları bu dönemde gerçekleştirmiş olmaları, Uruk’un önemini daha da artırmıştır. Uruk, büyük bir nüfusa ve gelişmiş bir ekonomiye sahipti ve çeşitli zanaat dallarında uzmanlaşmıştı.
Uruk’un devlet yapısı karmaşıktı ve merkezi bir otorite tarafından yönetiliyordu. Kentin etrafında bir sur inşa edilmiş ve içinde çeşitli idari binalar, tapınaklar ve saraylar bulunmaktaydı. Bu yapılar, devletin gücünü ve organizasyonunu yansıtıyordu. Uruk aynı zamanda dönemin önemli ticaret merkezlerinden biriydi ve ticaret yoluyla diğer medeniyetlerle temas halindeydi.
Uruk şehir-devleti, tarih boyunca çeşitli siyasi ve askeri mücadeleler yaşamıştır. Komşu şehir-devletlerle sık sık çatışmalar yaşanmış ve bazen bu çatışmalar Uruk’un kontrolü altındaki bölgelerin değişmesine neden olmuştur. Ancak, Uruk, Mezopotamya’da uzun süre egemenliğini sürdürmeyi başarmış ve bölgenin önemli bir gücü olmuştur.
Uruk şehir-devletinin düşüşü MÖ 4. binyılın sonlarına doğru başlamıştır. Bu dönemde çeşitli faktörler, Uruk’un gücünü ve etkisini azaltmıştır. İklim değişiklikleri, iç isyanlar, ve dış istilalar bu faktörler arasındadır. Sonuç olarak, Uruk’un etkisi azalmış ve sonunda başka güçlerin hakimiyetine girmiştir.
Ancak, Uruk’un düşüşü, “en eski devlet” unvanını kaybetmesine neden olmamıştır. Çünkü devlet kavramı, sadece tek bir zaman dilimine veya belirli bir coğrafi bölgeye sıkıştırılamaz. Tarih boyunca birçok farklı devlet ve siyasi yapı ortaya çıkmış ve yok olmuştur. Bu nedenle, “en eski devlet” sorusu, kesin bir cevap verilmesi zor bir sorudur ve birçok farklı perspektiften ele alınabilir.
Özetle, Uruk şehir-devleti, insanlık tarihinin en eski devletlerinden biridir ve Mezopotamya’da önemli bir rol oynamıştır. Ancak, devlet kavramının tarihsel ve kültürel bağlamda karmaşıklığı nedeniyle, “en eski devlet” sorusuna net bir cevap vermek mümkün değildir. Bu soru, tarihsel ve sosyal bağlamlar göz önünde bulundurularak tartışılması gereken bir konudur.