Liberalizm ve neoliberalizm, modern politik ve ekonomik düşüncenin iki önemli akımıdır. Her ikisi de serbest piyasa ekonomisi, bireysel özgürlükler ve sınırlı devlet müdahalesi gibi temel ilkeleri benimser, ancak aralarında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır.
Liberalizm, 17. ve 18. yüzyıllarda Aydınlanma döneminde ortaya çıkan bir felsefi ve politik harekettir. Liberalizm, bireysel özgürlükleri, özel mülkiyet haklarını, sınırlı devlet müdahalesini ve hukukun üstünlüğünü savunur. Liberalizmin temel ilke ve değerleri arasında serbest piyasa ekonomisi, demokrasi, insan hakları ve eşitlik bulunur. Liberalizm, bireyin kendi çıkarlarını en iyi şekilde takip etmesi ve toplumun refahının bireysel özgürlüklerin genişlemesiyle artacağına inanır.
Neoliberalizm ise, 20. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan ve liberalizmin bazı temel prensiplerini genişleten bir ekonomik ve politik ideolojidir. Neoliberalizm, serbest piyasa ekonomisi, özelleştirme, deregülasyon ve küreselleşme gibi liberal politikaları benimser, ancak liberalizmden farklı olarak devlet müdahalesini daha da azaltmayı ve piyasanın daha geniş bir alana yayılmasını savunur. Neoliberal politikalar genellikle kamu hizmetlerinin özelleştirilmesini, vergilerin azaltılmasını, iş gücü piyasalarının serbestleştirilmesini ve düzenlemelerin azaltılmasını içerir.
Birçok açıdan, neoliberalizm, liberalizmin daha radikal bir versiyonu olarak düşünülebilir. Neoliberal politikalar genellikle serbest piyasa ekonomisinin gücünü ve etkisini artırmayı amaçlar, bu da bazı eleştirmenlere göre gelir eşitsizliği gibi sosyal sorunları derinleştirebilir ve toplumsal adaleti tehlikeye atabilir.
Liberalizm ve neoliberalizm arasındaki temel farklardan biri, devlet müdahalesi konusundaki yaklaşımlarıdır. Liberalizm, devletin bireylerin özgürlüklerini korumak ve adaleti sağlamak için belirli bir düzeyde müdahalede bulunmasını kabul ederken, neoliberalizm devlet müdahalesini mümkün olduğunca azaltmayı savunur. Bu, neoliberal politikaların daha çok serbest piyasa ekonomisinin gücünü artırma eğiliminde olduğu anlamına gelir.
Bir diğer önemli fark, toplumsal adalet ve gelir dağılımı konularındaki yaklaşımlarıdır. Liberalizm, bireysel özgürlüklerin genişletilmesiyle toplumun genel refahının artacağına inanırken, neoliberalizm daha çok serbest piyasa ekonomisinin otomatik olarak adil bir gelir dağılımı sağlayacağını savunur. Ancak bu, eleştirmenlerin neoliberal politikaların gelir eşitsizliğini artırabileceği endişelerini beraberinde getirir.
Bir başka fark da küreselleşme ve uluslararası ilişkilerde görülür. Liberalizm genellikle uluslararası işbirliği ve çok taraflı anlaşmaları teşvik ederken, neoliberalizm daha çok serbest ticaretin ve küresel piyasaların güçlendirilmesini savunur. Bu da neoliberalizmin uluslararası kuruluşlar ve anlaşmalar aracılığıyla küresel ticareti teşvik etme eğiliminde olduğu anlamına gelir.
Sonuç olarak, liberalizm ve neoliberalizm arasındaki farklılıklar, devlet müdahalesi, toplumsal adalet, gelir dağılımı ve uluslararası ilişkiler gibi birçok alanda ortaya çıkar. Her iki ideoloji de serbest piyasa ekonomisini ve bireysel özgürlükleri ön planda tutar, ancak neoliberalizm daha radikal bir serbest piyasa yaklaşımı benimserken, liberalizm belirli bir düzeyde devlet müdahalesini savunur ve toplumsal adaleti daha fazla vurgular.