Antroposen, insan etkisinin dünya üzerindeki belirgin ve belirleyici bir şekilde hissedilmeye başladığı jeolojik bir zaman dilimidir. Bu terim, “anthropos” (insan) ve “cene” (jeolojik zaman dilimi) kelimelerinin birleşiminden gelir ve insanın doğanın şekillenmesindeki etkisini vurgular. Antroposen’in başlangıcı konusunda tam bir fikir birliği olmamakla birlikte, genellikle insanın endüstriyel devrimden itibaren doğaya olan etkisinin belirgin bir biçimde arttığı bir zaman dilimi olarak kabul edilir.
Endüstriyel devrim, insanlığın tarımdan sanayiye geçiş sürecini simgeler. Bu dönem, 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başları arasında İngiltere’de başlamış ve daha sonra dünyaya yayılmıştır. Buhar gücüyle çalışan makinelerin icadı, üretim süreçlerindeki büyük değişiklikler, kömür ve diğer fosil yakıtların yoğun kullanımıyla birlikte doğanın insan etkisi altına girdiği bir dönemi başlattı. Bu süreçte sanayi atıkları, karbondioksit emisyonları ve çeşitli kirleticiler doğaya büyük ölçüde salındı.
Endüstriyel devrimle birlikte tarım alanlarının genişlemesi, ormanların kesilmesi ve su kaynaklarının yoğun kullanımı gibi insan etkisi, doğanın dengesini ciddi şekilde bozdu. Bunlar, Antroposen’in belirgin işaretleridir. Bununla birlikte, bazı bilim insanları bu dönemi daha da geriye götürerek tarımın başlangıcı olan Neolitik Devrim’i (M.Ö. 10.000 civarı) de Antroposen’in başlangıcı olarak değerlendirmektedir.
Küresel iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı, su ve hava kirliliği gibi insan etkisinin doğaya olan olumsuz etkileri, Antroposen’in etkilerini günümüzde net bir şekilde göstermektedir. Özellikle endüstriyel aktivitelerin hızla artması, nüfusun patlaması ve doğal kaynakların tükenmeye başlaması, bu dönemi daha da belirgin hale getirmektedir.
Antroposen’in başlangıcı konusundaki belirsizlik, çeşitli bilim alanlarının, jeologların, çevre bilimcilerin ve arkeologların farklı bakış açılarına sahip olmalarından kaynaklanmaktadır. Bazıları için insanın tarıma geçişiyle, bazıları için endüstriyel devrimle, hatta bazıları için daha erken dönemlerle bu zaman diliminin başladığını savunmaktadır. Ancak genel kabul gören görüş, endüstriyel devrim sonrası insan etkisinin doğanın işleyişindeki radikal değişiklikleri başlattığı yönündedir.
Antroposen’in başlangıcı üzerine yapılan tartışmalar devam etse de, önemli olan bu dönemin insan etkisinin artışının doğaya olan etkilerini anlamak ve bu etkileri azaltacak, doğayla uyumlu çözümler üretmektir. İnsanlık olarak, doğanın bir parçası olarak yaşamamız ve gelecek nesillere daha sürdürülebilir bir gezegen bırakabilmek adına doğayla uyumlu bir şekilde hareket etme sorumluluğumuz bulunmaktadır. Bu doğrultuda, Antroposen dönemi, insanlığın doğayla olan ilişkisini ve etkileşimini daha derinden anlama ve bu etkileşimi daha dengeli bir hale getirme fırsatı sunmaktadır.