1922 Rapallo Antlaşması, Sovyet Rusya ile Weimar Cumhuriyeti (Almanya) arasında imzalanan bir anlaşmadır. Bu antlaşma, I. Dünya Savaşı’nın ardından dünya siyasi sahnesinde önemli değişikliklere neden olan bir dönemde gerçekleşmiştir. Antlaşma, iki ülkenin karşılıklı çıkarları doğrultusunda gelişen bir dizi politik, askeri ve ekonomik etkenin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
I. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte, Alman İmparatorluğu’nun çöküşü ve Rus İmparatorluğu’ndaki Bolşevik Devrimi, her iki ülkede de büyük siyasi değişikliklere yol açtı. Almanya, Versailles Antlaşması ile ağır ekonomik yaptırımlara ve toprak kayıplarına maruz kaldı. Rusya ise iç savaşın ve dış müdahalelerin ortasında bulundu. Her iki ülke de uluslararası izolasyonla karşı karşıya kaldı ve bu durum, iki ülkenin birbirine yönelmesine zemin hazırladı.
Rus İç Savaşı’nın ardından Sovyet Rusya, Bolşevik lider Vladimir Lenin tarafından yönetiliyordu. Lenin, savaşın yıkıcı etkilerinden dolayı Rusya’nın bir an önce toparlanması ve kalkınması için dış yardım arayışındaydı. Diğer yandan Almanya’da, Weimar Cumhuriyeti’nin liderleri de Versailles Antlaşması’nın ağır şartlarına karşı çıkıyor ve ülkelerini ekonomik olarak toparlamak istiyorlardı.
1922 yılında Rapallo’da imzalanan antlaşma, bu iki ülke arasında bir dizi gizli anlaşmayı içermekteydi. Antlaşma, ekonomik işbirliği, askeri eğitim ve gizli silahlanma anlaşmalarını içeriyordu. Ayrıca, her iki ülke de diğer ülkelerle yaptıkları anlaşmalardan kaynaklanan sorunlara karşı birbirlerini destekleme taahhüdünde bulundular.
Antlaşmanın en dikkat çeken yönlerinden biri, Almanya’nın Sovyet Rusya’ya savaş tazminatı ödememe kararıydı. Bu durum, Almanya’nın ekonomik sıkıntılarına bir nebze de olsa çare olmuştu. Aynı zamanda, Sovyet Rusya’nın da ekonomik olarak güçlenmesine katkı sağlamıştır.
Aslında, Rapallo Antlaşması’nın imzalanmasındaki en önemli etkenlerden biri, her iki ülkenin de uluslararası izolasyonla mücadele etme isteğiydi. Bu antlaşma, Almanya ve Sovyet Rusya’nın, uluslararası alanda birbirlerine destek olma ve bir çeşit denge sağlama amacını taşıyordu.
Antlaşmanın askeri boyutu da dikkate değerdi. Almanya ve Sovyet Rusya, gizli bir askeri işbirliği anlaşması yaparak birbirlerine askeri eğitim ve teknolojik yardım sağlamayı kabul ettiler. Bu, her iki ülkenin askeri kapasitelerini güçlendirmelerine ve potansiyel düşmanlara karşı bir savunma mekanizması oluşturmalarına olanak tanıdı.
Ancak, Rapallo Antlaşması’nın imzalanması, uluslararası toplumda şok etkisi yarattı. Versailles Antlaşması’na karşı çıkan birçok ülke, Almanya’nın Sovyet Rusya ile bu şekilde anlaşma yapmasını hoş karşılamadı. Antlaşma, Almanya’nın Doğu Avrupa’daki etkisini artırma potansiyeli taşıdığından, diğer Avrupa devletlerini endişelendirdi.
Rapallo Antlaşması’nın sonuçları uzun vadeli ve karmaşıktır. Antlaşma, Sovyet Rusya’nın uluslararası alanda daha fazla tanınmasına ve ekonomik olarak güçlenmesine katkı sağladı. Almanya ise bu anlaşma sayesinde Versailles Antlaşması’na karşı çıkma ve ekonomik toparlanma çabalarına destek bulma avantajını elde etti.
Ancak, bu kısa vadeli avantajlar, uzun vadede sorunlara neden oldu. II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesine kadar geçen süreçte, Almanya’nın Doğu Avrupa’daki etkisi ve Sovyet Rusya ile olan ilişkileri sürekli olarak değişti. Rapallo Antlaşması’nın ardında yatan nedenler ve sonuçlar, uluslararası ilişkiler tarihindeki önemli dönemeçlerden birini oluştururken, aynı zamanda gelecekteki siyasi gelişmeleri de etkiledi.