1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan önemli bir anlaşma, “Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması” olarak bilinen SALT I’dir (Strategic Arms Limitation Talks). Bu anlaşma, soğuk savaş dönemindeki tansiyonu azaltmak ve nükleer silahlanmayı kontrol altına almak amacıyla imzalandı.
SALT I, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon ve Sovyetler Birliği lideri Leonid Brezhnev arasında yapılan görüşmeler sonucunda hayata geçirildi. Bu anlaşma, nükleer silahların üretimini ve dağıtımını kontrol etmek için önemli adımlar attı ve nükleer savaşın tehlikelerini azaltmayı hedefledi. Anlaşma, özellikle stratejik füzelerin sınırlanması, füze sistemlerinin dondurulması ve denizaltı füzelerinin sınırlandırılması gibi konularda detaylı düzenlemeler içeriyordu.
SALT I, taraflar arasındaki ilişkileri olumlu bir yönde etkiledi ve gerilimi azalttı. Ancak, anlaşma tam anlamıyla nükleer silahlanmayı durdurma veya azaltma amacını taşımıyordu; sadece bu silahların belirli bir seviyede kontrol altına alınmasını sağlamaya çalışıyordu.
Antlaşma, tarafların birbirlerini izleme ve denetleme mekanizmalarını da içeriyordu. Nükleer silahların üretimi ve dağıtımıyla ilgili şeffaflığı artırmak, karşılıklı güveni sağlamak ve silahlanma yarışını dizginlemek adına bu mekanizmalar oldukça önemliydi.
SALT I, soğuk savaş dönemindeki en önemli adımlardan biriydi ve uluslararası ilişkilerde belirli bir dönüm noktası olarak kabul edildi. Ancak, anlaşmanın eksiklikleri ve bazı eleştirileri de bulunmaktaydı. Bazı eleştirmenler, anlaşmanın yeterince kapsamlı olmadığını ve gerçek bir silahsızlanma sürecini başlatmadığını savunuyordu.
SALT I, sonraki yıllarda devam eden müzakerelerin zeminini oluşturdu ve bu süreç, SALT II’nin tartışılmasına ve daha fazla nükleer silahların kontrolüne odaklanan yeni görüşmelere yol açtı. Ancak, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’a müdahalesi ve diğer siyasi gelişmeler, SALT II’nin onaylanmasını engelledi ve süreci aksattı.
Sonuç olarak, 1972’de imzalanan Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması (SALT I), soğuk savaş döneminin önemli bir dönüm noktası olarak uluslararası ilişkiler tarihinde yerini almış ve nükleer silahlanma konusunda belirli bir denge oluşturma çabalarının bir parçası olmuştur.